Toz Ölçümleri

İŞ HİJYENİ ÖLÇÜMLERİ

İş hijyeni ölçümleri;  çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığının 24.01.2017 tarih 29958 sayılı İŞ HİJYENİ ÖLÇÜM, TEST VE ANALİZ LABORATUVARLARI HAKKINDA YÖNETMELİK kapsamında ön yeterlik ve yeterlik alan laboratuvarlar tarafından yapılmaktadır.

İş Hijyeni Ölçüm, Test Ve Analiz Laboratuvarları Hakkında Yönetmelik kapsamında yeterlik alan laboratuvarların yerine getirmesi gereken bazı yükümlülükleri aşağıda ki gibidir.

• Türk Akreditasyon Kurumu tarafından akreditasyon standardına göre akredite olması
• Kalibrasyonlar, uluslararası izlenebilirliği olan kalibrasyon laboratuvarlarına yaptırılır.
• İş hijyeni ölçüm, test ve analizi yapılan işyerine ait üretim teknolojileri, kullanılan hammaddeler gibi işverenin ve işyerinin meslek sırları ile çalışanlara ait sağlık gözetimi bilgileri, personel bilgileri gibi gördükleri ve öğrendikleri hususları tamamen gizli tutar

İş Hijyeni Ölçüm, Test Ve Analiz Laboratuvarları Hakkında Yönetmelik gereğince İşverenin yerine getirmesi gereken bazı yükümlülükleri aşağıda ki gibidir.

• Güvenli bir çalışma ortamı sağlamak amacıyla risk değerlendirmesi gerçekleştirilirken ve yenilenirken gerekli görülen hallerde fiziksel, kimyasal ve biyolojik tehlike kaynaklarının varlığını ortam ve kişisel maruziyet ölçüm, test ve analiziyle tespit etmek.
• Alınan kontrol tedbirlerinin etkinliğinin değerlendirilmesi açısından, ortam ve kişisel maruziyet ölçüm, test ve analizini tekrarlatmak.
• İşveren aşağıda yer alan gereklilikler doğrultusunda ölçümlerini tekrarlattırır.

1. a) İşyeri ortamının veya işin gereği olarak çalışanın kişisel maruziyetinde değişiklik meydana geldiğinde.
2. b) İşyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının gerekli görmesi halinde.
3. c) İşyerinde gerçekleşen dış denetimlerde istenmesi halinde.

      –      İşveren, iş hijyeni ölçüm, test ve analizini ön yeterlik veya yeterlik belgesine haiz laboratuvarlara yaptırmakla yükümlüdür.

–          İşveren,  bütün iş hijyeni ölçüm, test, analiz ve değerlendirme sonuçları ile ilgili basılı veya elektronik kayıtları denetimlerde istenildiğinde gösterilmek üzere işyerinde saklar

–         İşveren, işyerinde iş hijyeni ölçüm, test ve analiz kayıtlarını ilgili mevzuatla belirlenen sürelere uygun olarak saklar. Mevzuatla belirlenmeyen kayıtlar için saklama süresi 10 yıldır.

İş Hijyeni Ölçüm, Test Ve Analiz Laboratuvarları Hakkında Yönetmelik kapsamında akreditasyon belgesi alınması gereken zorunlu paramatreler;

• Kişisel Solunabilir Tozların Konsantrasyonu (Kişisel toz maruziyeti ölçümleri)
• İşyeri Ortamı Solunabilir Tozların Konsantrasyonu(ortam toz ölçümleri)
• Kişisel Toplam Tozların Konsantrasyonu (Kişisel toz maruziyeti ölçümleri)
• İşyeri Ortamı Toplam Tozların Konsantrasyonu(ortam toz ölçümleri)
• Kişisel Gürültü Maruziyeti(kişisel gürültü ölçümleri)
• İşyeri Ortamı Gürültü ölçümleri(ortam gürültü ölçümleri)
• Kişisel Titreşim Maruziyeti(el-kol titreşim veya tüm vücut titreşim ölçümleri)
• Havadaki Ağır Metal Konsantrasyonu Tayini(tozda özel madde analizi) (kişisel maruziyet veya ortam ölçümleri)
• Havadaki Asit Konsantrasyonu(inorganik bileşiklerin ölçümü) Tayini(kişisel maruziyet veya ortam ölçümleri)
• Havadaki Uçucu Organik Bileşik (VOC ölçümleri) Konsantrasyonu Tayini (kişisel maruziyet veya ortam ölçümleri)
• Havadaki Amonyak Konsantrasyonu (kişisel maruziyet veya ortam ölçümleri)
• Havadaki Formaldehit Konsantrasyonu (kişisel maruziyet veya ortam ölçümleri)
• Toz içerisindeki serbest silis analizi (kişisel maruziyet veya ortam ölçümleri)
• Renk Karşılaştırma Metodu ile Gaz ve Buhar Konsantrasyonu(anlık olarak kimyasal madde ölçümleri)
• Aydınlatma (ortam aydınlatma ve kişisel aydınlatma ölçümleri)
• Termal Konfor(ortam termal konfor ve kişisel termal konfor ölçümleri)
• Elektromanyetik Alan Maruziyet Ölçümü
• Radyasyon Ölçümleri
• Havadaki Lifsi Toz (Asbest ve İnsan Yapımı Mineral Lifler) Konsantrasyonu Tayini (kişisel ve işyeri ortamı)
• Toz İçerisindeki Serbest Silis Konsantrasyonu Tayini

Toz ölçümleri : Toz Ölçümleri Kaça Ayrılır, Nasıl Yapılır, Toz Ölçüm Noktalarını Belirlerken Nelere Dikkat Edilmelidir.

TOZ ÖLÇÜMLERİ KAÇA AYRILIR

Toz ölçümleri kişisel toz ölçümleri ve ortam toz ölçümleri olarak ikiye ayrılmaktadır. Kişisel toz ölçümleri ve ortam toz ölçümleri de kendi içlerinde 2 ye ayrılmaktadır.

Kişisel toz ölçümleri( kişisel toz maruziyeti ölçümleri)

• Kişisel toplam toz ölçümleri

• Kişisel solunabilir toz ölçümleri

Ortam toz ölçümleri( işyeri ortamı toz ölçümleri)

• İşyeri ortamı toplam toz ölçümleri ( ortam toz ölçümleri)
• İşyeri ortamı solunabilir toz ölçümleri (ortam toz ölçümleri)

TOZ ÖLÇÜMLERİ NASIL YAPILIR

 Toz ölçümleri solunabilir ve toplam toz olmak üzere iki şekilde yapılmaktadır.

Solunabilir (respirable) toz ölçümleri : Tanecik boyutu 5 mikron ve altında olan tozlardır. Bu tür tozlar siklon toz ölçüm başlığı ile ölçülebilmektedir.

Toplam toz (inhalable) ölçümleri : Tanecik boyutu 10 mikron ve altında kalan tozlardır. Bu tür tozlar toplam toz (inhalable-IOM) başlığı ile ölçülebilmektedir.

 Her iki toz ölçüm metodu da pompa ve uygun toz ölçüm başlığı ile yapılmaktadır. Ölçümler maruziyeti temsil edecek şekilde TS 689 da belirtilen numune sayısı ve numune alma süreleri baz alınarak yapılmaktadır. TS 689 a göre en çok kullanılan numune sayısı ve numune alma süresi minimum 2 saatlik ve 1 numunedir.  Ölçüm yapılacak olan personel birden fazla görev yapıyor ise her göreve ait toz ölçümlerinin yapılması gerekmektedir.

 Toz Ölçüm Noktalarını Belirlerken Nelere Dikkat Edilmelidir.

 Ortam toz ölçümleri :

 Günümüzde toz ölçümleri ile ilgili olarak en çok yapılan yanlış uygulama ortam toz ölçümlerinin yapılmasıdır. İSGÜM ün 12.01.2016 tarihli duyurusuna istinaden ortam toz olarak yapılan toz ölçümlerinin sınır değerler ile karşılaştırılması yasaklanmıştır. Bu sebepten dolayı yapılan ortam toz ölçümleri yönetmelikte bulunan sınır değerler ile karşılaştırılamamaktadır. Yapılan bu tür ortam toz ölçümlerinin değerlendirmesi İSG uzmanı tarafından yapılması gerekmektedir.

 Ortam toz ölçümleri hangi koşullarda istenmelidir :

• Tesiste ilk defa toz ölçüm gerçekleştiriliyor ise, toz olması muhtemel noktalar seçilmelidir. Tozun bulunmadığı ortamlar da ise bulunmadığının tespiti amacı ile bir defaya mahsus ölçüm yaptırılabilir.
• Yapılacak olan ortam toz ölçümleri sınır değer ile karşılaştırılamıyacak olunduğu için toz ölçüm sonuçları İSG Uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. Örneğin ortamda toplam toz ölçüm değeri 7 mg/m3 çıktı ise kişisel toplam toz ölçüm değeri bu değerin altında ve/veya maksimum bu değer kadar olacaktır.
• Tozlu üretim sistemlerine sahip firma toz haritalandırılması için ortam toz ölçümleri yaptırabilir.