Termal Konfor Ölçümleri

Termal Konfor Ölçümleri

Termal konfor ölçümü, İş Sağlığı ve Güvenliği alanında çok önemli bir yere sahip olmasına rağmen her zaman gözardı edilen bir konu olarak karşımızda yer almaktadır. Termal konfor şartları, işyeri ortamı bakımından öncelikli meslek hastalıkları riski taşıyan gürültü, toz, gaz ve diğer kimyasal risklerin geresinde kalmaktan dolayı olması gerek, iş hijyen ölçümleri arasında en son kalemler olarak göze çarpmaktadır.

Özellikle iş kazası riskini de beraberinde tetikleyen termal konfor şartları, özünde ilk sıralarda yer alması gereken hassas bir konu olarak ele alınmalıdır.

Termal Konfor Nedir? Termal Konfor Faktörleri nelerdir?

Termal konfor denilince ilk akla gelen çalışanların çalışma ortamındaki ısı, nem ve hava akım hızı bakımından rahatlığı gelmektedir. Çalışma ortamının ısısı, nem, hava akım hızı ve çalışanın çalışma sırasındaki kıyafeti ve metabolik sıcaklığı termal konfor faktörlerini belirler.

Isı(Hava Sıcaklığı)

İnsanın, tüm yaşam etkinlikleri, solunum, sindirim, kas hareketleri, metabolizması, hatta düşünmesi bir takım karmaşık, geri dönüşümlü biyokimyasal reaksiyonlar ile oluşur. Bu yaşam hareketlerinin sağlıklı biçimde yürüyebilmesi de ancak 36.5-37oC beden sıcaklığında gerçekleşmektedir. Bu sıcaklık aralığından sıcak ya da soğuk yönde oluşacak sapmalar, organizmanın işlevlerini gereği gibi yerine getirememesi sonucu, hafif şekillerinde, rahatsızlık duygusu biçiminde, fakat aşırı durumlarda, kişiyi ölüme kadar götüren belirtilerle ortaya çıkar. İnsanın, normal beden sıcaklığının dış ısısal etkilerle değişmemesini sağlayan çok duyarlı bir iç regülasyon düzeni bulunmaktadır. Ancak, ortam atmosferinin, sıcaklık, nem ve hava hareketi gibi termal konfor koşullarının normal sınırların dışına çıktığı cam, seramik, demir çelik ve döküm gibi yüksek sıcaklık gerektiren ve üreten endüstrilerde yeterli önlemlerin alınmaması durumunda, bu sistem de etkilenerek beden sıcaklığı giderek yükselir, (çok soğuk ortamlarda bunun tersi de ortaya çıkabilir). Bu durumda çalışanlarda dikkatin dağılması, yorgunluk duygusu gibi hafif belirtilerden sıcak çarpmasına kadar uzanan etkilenmeler görülebilir. El sıcaklığı 15⁰C nin altına indiğinde özellikle ince işlerde adale ve eklem işlevlerinin kısıtlanması, uyuşmaya bağlı olarak dokunma hissinin kaybolması sonucunda verimlilik düşer, hata ve kaza yapma sıklığı artar. Bunların sonucunda da iş kaybı, çalışma hızında azalma görülebilir.

Nem

Nem havadaki su buharı konsantrasyonu olarak bilinir ve genellikle bağıl nemden söz edilir. Bağıl nem, doğrudan havadaki su buharı konsantrasyonu değildir, çünkü bağıl nem sıcaklığa bağlı olarak değişir. Bağıl nem terlemeyi etkilediğinden önemlidir. Bazı iş kollarında çalışma ortamının nemli olması gerekmektedir. Ortamın neminin giderilmesi, örneğin pamuk ipliği üretimi yapılan tekstil fabrikalarında üretimi olumsuz yönde etkileyebilmektedir.

Hava Akım Hızı

Hava hareketleri hem yüksek sıcaklıkta hem de düşük sıcaklıkta insandaki ısı değişimleri üzerinde son derece önemli bir etkiye sahiptir. Yüksek sıcaklıklarda terlemeyi ve konveksiyonu, etkiler, soğukta ise soğuğun etkisini arttırır.

Kıyafet

Normalde kişiler çevreye uygun olarak giyinirler, ancak bazı koşullarda bu mümkün olmaz. Pek çok endüstride çalışanların çevredeki zararlı kimyasallar, radyasyon. ve diğer fiziksel zararlı etkilerden korunması için özel koruyucu giysiler giymesi gerekir. Bu tür giysiler terlemeyi önleyerek, terleme yoluyla sağlanan termal stresi azaltma olanağını ortadan kaldırır ve yan etki olarak ayrıca termal strese neden olurlar. Ortam sıcaklığına uygun giysiler, soğuk ortamlarda yeterince yalıtma sağlayan giysiler kullanılmalıdır.

Metabolik Sıcaklık

İnsan vücudunda iş yaparken ki ortaya çıkan sıcaklık metabolik sıcaklıktır. Ağır fiziksel işlerde insan vücudunda metabolik sıcaklık üretimi arttığından soğuktan etkilenme en aza iner. İş hafifleştikçe metabolik sıcaklık üretimi azalacağından ısı kaybını karşılamak olanaksızlaşır. Fiziksel aktivite ne kadar çoksa vücut o kadar çok ısı üretir.

Termal Konfor Ölçümleri ve Termal Konfor Ölçüm Metodları

Termal konfor ölçümleri termal ortamları tanımlayan fiziksel parametrelerin ölçümü ile termal hassasiyeti tahmin etmek ve ısının çalışan üzerine etkisinin belirlenmesidir. Termal konfor ölçümleri insanların orta dereceli termal ortamlarda maruz kalınan rahatsızlık hissi ve termal memnuniyetsizliği tespit etmek için uygulanır.

TS EN ISO 7730, TS EN ISO 27243 standartlarına göre termal konfor ölçüm cihazıyla termal konfor ölçümleri yapılmaktadır. Ortamda bir kişinin maruz kaldığı ısı baskısını değerlendiren ve hızlı bir teşhise izin veren bir metoddur.