Sanayinin gelişmesi ve büyümesiyle birlikte teknolojik gelişmelerin, çalışma ve üretim veriminin artmasıyla birlikte bazı tehlikelerde bunlarla eşdeğer biçimde artmıştır. Tüm bu olumsuzluk ve tehlikelere karşı iş sağlığı ve güvenliği çerçevesinde önlemler alınmalıdır. Bunlardan biride patlamadan korunmadır. Kimyasal maddelerin iş yerinde kullanılması gerekli önlemleri almayı da beraberinde getirir. Endüstriyel sanayi, kimya sanayi, metal sanayi, ilaç sanayisi, doğalgaz santralleri, petrol ürünleri imalatı ya da petrol sanayi gibi birçok çalışma alanında iş sağlığı ve güvenliği çerçevesinde önlemler almak zorunludur. Patlamadan korunma ve patlamadan korunma dokümanı da bunlardan biridir. Bunun için de öncelikle iş verenlerin işyerleriyle alakalı bölge sınıflandırmalarını yapmaları gerekmektedir.
Patlamadan Korunma Dokümanı Nedir?
Patlamadan korunma dokümanı: İşyerlerinde oluşabilecek patlayıcı ortamların tehlikelerinden çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak amacıyla hazırlanan dokümandır.
Patlayıcı Ortam Oluşabilecek Yerlerin Sınıflandırması
Çalışanların Patlayıcı Ortamlardan Korunması Hakkında Yönetmelik’ine göre tehlikeli yerlerin sınıflandırması yapılabilmektedir.
Bölge 0: Gaz, buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışımından oluşan patlayıcı ortamın sürekli olarak veya uzun süreli ya da sık sık oluştuğu yerler.
Bölge 1: Gaz, buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışımından oluşan patlayıcı ortamın normal çalışma koşullarında ara sıra meydana gelme ihtimali olan yerler.
Bölge 2: Gaz, buhar ve sis halindeki yanıcı maddelerin hava ile karışarak normal çalışma koşullarında patlayıcı ortam oluşturma ihtimali olmayan yerler ya da böyle bir ihtimal olsa bile patlayıcı ortamın çok kısa bir süre için kalıcı olduğu yerler.
Bölge 20: Havada bulut halinde bulunan tutuşabilir tozların, sürekli olarak veya uzun süreli ya da sık sık patlayıcı ortam oluşturabileceği yerler.
Bölge 21: Normal çalışma şartlarında, havada bulut halinde bulunan tutuşabilir tozların ara sıra patlayıcı ortam oluşturabileceği yerler.
Bölge 22: Normal çalışma şartlarında, havada bulut halinde bulunan tutuşabilir tozların patlayıcı ortam oluşturma ihtimali bulunmayan ancak böyle bir ihtimal olsa bile bunun yalnızca çok kısa bir süre için geçerli olduğu yerler.
Not: Tabaka, tortu veya yığın halinde tutuşabilir tozların bulunduğu yerler, patlayıcı ortam oluşturabilecek diğer bir kaynak olarak dikkate alınmalıdır.
Patlamadan Korunma Dokümanı Hangi İş Yerlerinde Hazırlanmalıdır?
Patlama ortamlarının en fazla bulunduğu yerler;
LPG Üretim, Dolum ve Dağıtım Tesisleri
Doğalgaz Santralleri
Petrol Rafinerileri
Un Değirmenleri
Trafo Merkezleri ve İmalathaneleri
Boya Fabrikaları
Fırın ve Elektrostatik Boya Yapılan İşyerleri
Deri İmalathaneleri
Yağ Üretimi
Kimya Sanayi
Biyogaz Üretimi
İlaç Sanayi
Yönetmeliğe göre;
Hastalara tıbbi tedavi uygulamak için ayrılan yerler ve tıbbi tedavi uygulanması,
1/4/2011 tarihli ve 27892 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gaz Yakan Cihazlara Dair Yönetmelik (2009/142/AT) kapsamında yer alan cihazların kullanılması,
Patlayıcı maddelerin ve kimyasal olarak kararsız halde bulunan maddelerin üretilmesi, işlemlerden geçmesi, kullanımı, depolanması ve nakledilmesi,
Sondaj yöntemiyle maden çıkarma işleri ile yeraltı ve yerüstü maden çıkarma işleri,
İçin patlamadan korunma dokümanı hazırlanmak zorundadır.
Patlamadan Korunma Eğitimi
İş verenler patlayıcı ortama sahip iş yerlerinde bulunan çalışanlarına patlayıcı ortamdan korunma eğitimi aldırmak zorundadır.
İş Yerlerinde Patlamalara Neden Olan Genel Riskler
Tehlikeli bölgede çalışma izin sisteminin olmaması
Patlayıcı ortama uygun makine ve ekipman kullanılmaması
Tehlikeli bölgelerde uygun havalandırmanın sağlanmaması
Üretim atıklarının izlenmemesi
Patlamaya yönelik özel risk değerlendirmesinin yapılmaması
Gaz sızdırmazlık testlerinin gerçekleştirilmemesi
Statik yük boşalması
Yangınla mücadele sistemlerinin yetersizliği
Bakım onarım işlemlerinin uygun yapılmaması
Patlamadan korunma dokümanının hazırlanmaması
Aydınlatmanın uygunsuzluğu
Elektrik teçhizatlarının uygunsuzluğu
Kimyasalların yanlış depolanması ve kullanımı
İş Yerlerinde Patlama Olaylarının Nedenleri
Kimyasalların kullanımı, taşınması ve depolanması ile ilgili yeterli bilgiye sahip olunmaması
İşyerinde kullanılan kimyasalın malzeme güvenlik bilgi formlarının temin edilmemesi
Makineler ve yanıcı sıvıların uygun şekilde kullanılmaması veya depolanmaması
Birbiri ile reaksiyona girebilecek kimyasalların aynı alanda depolanması ya da yanıcı ve okside edici kimyasalların aynı alanda depolanması
Boş ve dolu kimyasal bidon, fıçı, teneke vb. kapların bir arada depolanması
Diğer bölmelerden yeterince yalıtılmamış tehlikeli bölgeler
Yetersiz bakım ve temizlik çalışmaları
Patlayıcı ortamlarda gerekli risk değerlendirme çalışmalarının yapılmamış olması
Patlayıcı ortam sınıflandırmasının (Bölge sınıflandırılması) yapılmamış olması
Muhtemel patlayıcı ortamlarda kullanılması gereken elektriksel ekipmanların alev sızdırmaz ekipman olmaması
Patlayıcı ortama uygun elektriksel ekipmanın seçilerek kullanılmaması (Bölge ile elektriksel ekipmanın uyumlu olamaması)
Statik elektrik dâhil olmak üzere tutuşturma kaynaklarının belirlenmemiş olması ve kontrol önlemlerinin yetersizliği
Personelin eğitim ve yetersizliği
Gerekli gaz ölçüm ve yangın kontrol sistemlerinin bulunmaması
Yangın hidrant veya dolaplarının önünde malzeme depolanması sonucu müdahalede gecikme
Yangın tatbikatlarının periyodik olarak yapılmaması
Akaryakıt İstasyonu Patlamadan Korunma Dokümanı
Akaryakıt istasyonlarında yakıtların buharlaşması ve birikmesi sonucu patlayıcı ortam oluşmaktadır. Akaryakıtın kimyasal olarak patlayıcılığı düşünüldüğünde patlamalardan çok geniş alanların etkilenebileceği bilinmektedir. Bilim, Sanayi ve Teknoloji bakanlığı tarafından yürürlüğe konulan tebliğlerde akaryakıt istasyonlarının aşağıdaki standartları baz alması zorunludur.
TS 12820 Akaryakıt İstasyonları Emniyet Gereklilikleri Standardı
TS 11939 LPG İkmal İstasyonları Emniyet Gereklilikleri
26.12.2012 tarihli ve 28509 sayılı Resmi Gazete’ de yayınlanan İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği’ ne göre Belirli bir mala tahsis edilmiş mağazalarda motorlu kara taşıtı ve motosiklet yakıtının (benzin, mazot, dizel, biodizel, LPG, CNG vb.) perakende ticareti çok tehlikeli sınıfına girmektedir. Bu yüzden de buralarda patlamadan korunma dokümanı hazırlanması özellikle önemli ve gereklidir. Yapılması da kanunen zorunludur.
Patlamadan Korunma Dokümanı Nasıl Hazırlanır?
Patlamadan korunma dokümanı hazırlanması için öncelikle patlama risklerinin belirlenmesi gerekmektedir. İş yerlerine gidilerek belirlenen riskler daha sonra değerlendirmeye alınır. Tehlikeli alanların sınıflandırması yapılır ve sınıflandırmaya göre hesaplamalar yapılır. Tehlikeli alanın özelliklerine ve sınıflandırma derecesine göre her alana özel asgari gerekler belirlenir. Çalışma alanının durumu ve cihazların uygunluk kontrolleri yapılır. Alınacak önlemler belirlenir ve bütün bunlar dokümana ayrıntılı bir şekilde yazılır.
Patlamadan Korunma Dokümanı Zone Hesabı
Patlayıcı gaz ortamları oluşabilecek alanların sınıflandırması için EN 60079-10-1 standardı baz alınır. Tozlu patlayıcı ortamların zone (bölge) belirlemesini yapmak için de EN 60079-10-2 standardına bakılmalıdır. Alan sınıflandırması yani zone hesapları için kimyasallar hakkında bilgi sahibi olmak prosesleri bilmek ve tüm malzemeleri tanımlayabilmek önemlidir. Bu yüzden standartlara göre bakılsa da zone hesabı yapan kişilerin kimyasallarla ilgili bilgi sahibi ve tecrübeli olması gerekmektedir.
Patlamadan Korunma Dokümanı Kim Hazırlar?
Firmamız tarafından bu alanda bilgi sahibi ve tecrübeli çalışanlarımız işyerlerine giderek gerekli kontrolleri yaptıktan sonra patlamadan korunma dokümanı hazırlarlar.
İlgili Yönetmelik Nedir?
Patlamadan korunma dokümanı yönetmeliği için ‘’Çalışanların Patlayıcı Ortamlardan Korunması Hakkında Yönetmelik’’ ine bakılmalıdır. Yönetmelik Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (patlamadan korunma dokümanı çsgb) tarafından yürütülmektedir Firmamız tarafından hazırlanan patlamadan korunma dokümanları bu yönetmelik esas alınarak yetkili çalışanlarımız tarafından hazırlanmaktadır.
Patlamadan Korunma Dokümanı Hazırlama Zorunluluğu
İşveren, patlamaların önlenmesi ve bunlardan korunmayı sağlamak amacıyla, yapılan işlemlerin doğasına uygun olan teknik ve organizasyona yönelik önlemleri almalıdır. Ve yönetmeliğe göre risk ortamına sahip firmalar patlamadan korunma dokümanı hazırlamak zorundadırlar. Firmamızca hazırlanan patlamadan korunma dokümanında patlama riskinin belirlendiği ve değerlendirildiği hususu, belirlenen yükümlülüklerin yerine getirilmesi için alınacak önlemler, işyerinin sınıflandırılması, asgari gereklerin uygulanacağı yerler, çalışma yerleri ve uyarı cihazları da dahil olmak üzere iş ekipmanının tasarımı, işletilmesi, kontrolü ve bakımının güvenlik kurallarına uygun olarak sağlandığı gibi hususlar belirtilir. Ve doküman firmamızca yetkili personelimiz tarafından hazırlandıktan onaylı olarak işyerine iletilir.
Patlamadan Korunma Dokümanı Geçerlilik Süresi
Firmamızca hazırlanan patlamadan korunma dokümanlarının geçerliliği çalışma şartları ve ortam koşulları değişmediği sürece devam eder. Herhangi bir tamir, bakım, yer değişikliği, ortam şartı değişikliği, çalışan değişikliği, yeni cihaz ya da makine alımı veya kullanım dışı bırakılması gibi durumlarda patlamadan korunma dokümanının yenilenmesi gerekmektedir. Ayrıca yenilenen risk analizleriyle birlikte de patlamadan korunma dokümanları yenilenmesi gerekir.
Patlamadan Korunma Dokümanı Fiyatı
Patlamadan korunma dokümanı için sitemizde bulunan iletişim bölümündeki numaradan teklif birimimizle irtibata geçerek patlamadan korunma dokümanı için fiyat görüşmesi yapabilirsiniz.